مقاومت حرارتی یا مقدار R (R-Value) به سادگی معیاری است که نشان میدهد یک ماده چقدر میتواند در برابر انتقال حرارت مقاومت کند. هر چه مقدار R بیشتر باشد، آن ماده بهتر میتواند حرارت را در خود نگه دارد و از انتقال آن جلوگیری کند.
امروزه با توجه به گرم شدن بیش از حد هوا در تمامی نقاط زمین ایجاد شرایط آسایشی دمایی یکی از نکات و شرایط مهم در تمامی ساختمان ها می باشد. از زاویه نگاهی دیگر همچنان که ایجاد آسایش دمایی اهمیت حیاتی پیدا کرده است , لزوم انتخاب سیستم های بهینه , پیشرفته و همچنین تطابق آنها با نیاز واقعی پروژه ها بسیار مهم می باشد. دلیل آن نیز هزینه های اولیه بسیار بالا و همچنین هزینه های انرژی بسیار گران برای بهره برداران می باشد.
در همین رابطه میتوان پیشنهاد اکید اشری (Ashrae) مبنی بر انتخاب سیستم های تهویه مطبوع بر اساس ضریب اطمینان کمتر "1" بسیار قابل توجه می باشد. در حقیقت انجمن گرمایش، سرمایش و تهویه مطبوع آمریکا"Ashrae" بر این عقیده است که محاسبه نیاز خنک کاری یک پروژه بر اساس گرم ترین ساعت و روز یک سال می باشد و با توجه به اینکه این زمان حدود چند درصد کل سال می باشد , در صورت صرف نظر از آن می توان از یک سیستم خنک کننده با ظرفیت پایین تر استفاده نمود که این یعنی کاهش ظرفیت و سایز تمامی تجهیزات شامل چیلرها , پمپ ها , لوله کشی . در حقیقت ارزش کاهش مصرف انرژی بیشتر از کاهش سطح آسایشی برای ساعاتی در چند روز محدود می باشد.
در یک جمله انتخاب تجهیزات بر اساس ضریب های اطمینان بالای "1" و انتخاب سیستم هایی بیشتر از نیاز بطور کلی منسوخ شده است.
یکی از پدیده های غیر قابل اجتناب در بهره برداری و استفاده از سیستم های تهویه مطبوع , پدیده حبس هوا در بخش های مختلف سیستم می باشد.
پدیده حبس هوا بصورت کلی می تواند سبب اختلال در گردش آب , پایین آمدن بازدهی تجهیزات و همچنین آسیب های غیرقابل جبران به سیستم گردد.
بصورت کلی , نسبت اختلاف فشار دو سر شیر کنترل در حالت کاملاً باز به مجموع کل اختلاف فشار کلیه تجهیزات موجود در یک مدار کنترلی , اقتدار شیر کنترل می گویند.
به معنای دیگر , منحنی عملکرد یک شیر کنترل در آزمایشگاه با منحنی کارکرد در شرایط واقعی دارای اختلاف می باشد. هرچه این میزان کمتر باشد ,شیر کنترل دارای اقتدار بیشتری است.
مطابق اعلام شورای ساختمانهای بلند و زیستگاه شهری که یک سازمان بین المللی و واقع در کشور آمریکا و کار آن تعیین و انتخاب ساختمان های بلند می باشد , حدود 33 درصد از انرژی مصرف شده در یک ساختمان بلند مرتبه صرف سیستم های تهویه مطبوع می گردد. از این رو تلاش تمامی مهندسان و طراحان پروژه های ساختمانی در جهت کاهش هرچه بیشتر این میزان انرژی حتی در حدود چند درصد بوده است.
قبل از هر چیز تعریف ساختمان های بلند را می بایست بررسی کنیم
طبق تعریف شرکت اشری در آمریکا , به ساختمانی برج یا ساختمان بلند می گویند که ارتفاع آن از 300 فوت یا 91 متر بیشتر باشد
قبل از بررسی کنترل در تهویه مطبوع نیازمند یک تعریف مشخص در مورد آن هستیم
مطابق تعریف شرکت هانیول کنترل در سیستم های تهویه مطبوع به معنای توانایی ایجاد یک محیط راحت برای سرنشینان ، هزینه انرژی را بهینه نماید ، بهبود بهره وری کارکنان ، تسهیل تولید کارآمد ، کنترل دود در صورت آتش سوزی ، و از عملکرد رایانه و ارتباطات از راه دور پشتیبانی نماید.
حال با توجه به تعرف فوق و همچنین جهت گیری این مقاله تعریف مشخص زیر را به عنوان اصول کاری سیستم های کنترل در تهویه مطبوع در نظر خواهیم گرفت
کنترل در تهویه مطبوع به معنای تثبیت شرایط آسایش , محافظت از سیستم ها و تجهیزات و همچنین افزایش بهره وری و کاهش مصرف انرژی می باشد.
با توجه به گرم شدن سریع زمین و قرار گیری کشور ایران در منطقه خشک و گرم جغرافیایی و رسیدن میانگین دمایی برخی نقاط به بالای 45 درجه سانتی گراد , میزان مصرف انرژی برق در فصول گرم سال بسیار زیاد شده است و از طرفی بازدهی تجهیزات تهویه مطبوع به دلیل بالا رفتن دمای طرح بیرون پایین آمده است.